Ik maakte de kist voor mijn vader

Mijn vader was al lange tijd ziek. Hij had Parkinson en sinds een paar jaar dementie. Zijn grootste angst was om te vergeten, niet meer te weten. Hij had daarom al jaren geleden een euthanasieverklaring opgesteld met daarin duidelijk omschreven wat voor leven hij niet wilde. De jaren gingen voorbij. Hij ging steeds meer achteruit, maar toch verschoof de grens steeds een beetje. Ik ben ervan overtuigd dat hij zonder ons zijn keuze al eerder had gemaakt, maar mijn vader wilde ons nog niet missen en stelde zichzelf iedere keer nog doelen; de trouwdag van mijn jongste zusje, de verhuizing van mijn oudste zus met haar gezin en eind augustus de verhuizing van mijn jongste zusje met haar gezin. Stuk voor stuk hele belangrijke momenten die hij nog graag wilde meemaken voor zichzelf en voor ons.

Maar bijna direct na de verhuizing van mijn jongste zusje was er iets veranderd. Nu hij wist dat al zijn kinderen goed terecht waren gekomen, riep mijn vader ons bij elkaar. Voor hem was het moment gekomen. Hij was zeker van zijn zaak en wilde de euthanasie in gang zetten.

Ik voelde van binnen verdriet, maar eigenlijk veel meer trots. Ik vond hem zó ontzettend dapper dat hij dit besluit nam, want hoe moeilijk moest het zijn om die beslissing te nemen. Een bewuste keuze voor zichzelf, maar ook voor ons. Om ons verdriet, zorg en leed te besparen.

Gemengde gevoelens en onzekerheid

Doordat hij Parkinson dementie had moest er op verschillende momenten vastgesteld worden dat hij wilsbekwaam was. Ieder moment leverde hem en ons veel spanning op. Hij wist het eigenlijk zo goed, maar was soms ook ineens heel onzeker en in de war, kon niet op de woorden komen die hij eigenlijk bedoelde.
Het hele proces van beoordelen nam bijna een maand in beslag, een onzekere tijd. Je probeert je voor te bereiden op een mogelijk afscheid, waarvan je ook nog niet zeker weet of dat komt. En dus richt je je vooral op het nu.

Toen was daar het laatste inschattingsmoment. En ook daar kwam groen licht. Unaniem waren ze het er over eens, mijn vader werd wilsbekwaam geacht en er was sprake van ondraaglijk lijden. Iets wat wij al wisten, maar nu werd bevestigd. De euthanasie zou gaan plaats vinden…de datum werd geprikt.

Ik vond het heel onwerkelijk. Weten dat je vader er over een paar dagen niet meer is. Hoe bereid je je daar op voor?
Het is haast alsof je in een zandloper zit. Waar je eerst voelt dat er nog ‘tijd’ is, vliegt het opeens door je vingers en ben je je zó bewust van de laatste momenten samen. En dat het daarna ook echt stopt…

Het draaide die dagen en momenten alleen nog maar om wat er écht toe doet, samen zijn, elkaar vasthouden, dingen zeggen die nog van belang zijn. Verbinding voelen met elkaar. Dat was heel fijn en waardevol.
Mijn vader had een grote liefde voor Dinky Toys. Hij wilde heel graag dat alle kinderen en kleinkinderen een Dinky Toy kregen. Een stukje van hem wat hij door wilde geven. Hij is hier die dagen nog mee bezig geweest.

Mijn vader…mijn ster

Aan het begin van het jaar had ik mijn vader gevraagd of hij het fijn zou vinden als ik de kist voor hem zou maken. Hij dacht daarover na en zei dat hij dit fijn zou vinden. Kort daarna stuurde mijn moeder een foto door van een eenvoudige basiskist. Dat was wat mijn vader wilde.

Ik had tijd nodig om hierover na te denken. Het maken van zijn kist was voor mij iets wat ik nog heel graag voor hem wilde doen. Een proces van afscheid nemen en loslaten. Ik voelde dan ook dat ik hierin mijn gevoel moest volgen. Een kist maken waar er honderden van zijn paste daar niet bij. Mijn vader was er een uit duizenden. Zo als hij, zo was er geen een en ik wilde dit ook met zijn kist. Die moest net als hij speciaal zijn.

Samen met mijn vrouw ben ik in het voorjaar het hout gaan uitkiezen. Eenmaal in mijn werkplaats had ik tijd nodig om te bedenken wat ik wilde. Vaak door met het hout bezig te zijn, komen er ideeën en inspiratie. En ineens wist ik het. Ik wilde van de lijnen op de deksel een ster maken. Een ster omdat hij mijn ster was en omdat hij een ster zou worden. Een mooie gedachte vond ik.

Er begon een proces van meten, zagen, schuren, lijmen en alles weer opnieuw. Mijn ontwerp kon niet snel in elkaar gezet worden, maar vergde tijd en bewust vertragen om tot het resultaat te kunnen komen wat ik voor ogen had.

Dat vertragen was nodig voor het proces van vormgeven, maar denk ik ook voor mijn eigen proces. Eerst werk je met losse planken van een stapel hout, maar dan komt het moment waarop de losse planken ineens de daadwerkelijke vorm van de kist aannemen. En de deksel uitgezaagd moest worden. Dat was confronterend. Mijn vrouw en ik hebben er de nodige traantjes om gelaten, maar het sterkte ook het proces. Het was mijn idee en ‘project’, maar we werkten er uren samen aan. Verbindend en delend in het verdriet.

Roodborstje

Mijn vader heeft de kist 2x gezien. Dat hij hier heel rustig op reageerde bevestigde voor mij dat hij rust had in zijn keuze. Hij vond het een kunstwerk.

Hij hield van vogels en de natuur. Hier kon hij eindeloos van genieten. Een roodborstje was zijn favoriet. Tegen ons en de kinderen zei hij dat als hij er niet meer was en we een roodborstje zouden zien, hij ons een berichtje stuurde. Ik besloot daarom van hetzelfde hout als waar ik de kist van had gemaakt een roodborstje te maken. Deze kreeg bij het afscheid een plekje op de kist, maar is daarna met mijn moeder mee naar huis gegaan. Als troost voor haar. Het roodborstje heeft nu een mooi plekje en staat bij zijn foto.

Mijn vader is omringd door liefde en gesteund in zijn keuze gegaan en ondanks het gemis en verdriet vind ik dat een helpende gedachte. En als ik of mijn gezin nu een roodborstje ziet…dan weten we dat hij ons een berichtje stuurt.

Harm – Memories to keep